γλυκός

γλυκός
-ιά, -ό και γλυκύ και γλυκί (AM γλυκύς, -εῑα, -ύ)
1. αυτός που έχει γλυκιά γεύση ή γλυκιά, ευχάριστη μυρωδιά («γλυκό κρασί», «γλυκὺ νέκταρ» «γλυκὸς οἷνος», «γλυκιά ευωδιά»)
2. (για νερό) πόσιμο (αντίθ. πικρό ή αλμυρό)
3. εκείνος που δίνει ευχαρίστηση, ο τερπνός («γλυκιά πατρίδα», «γλυκύς βίοτος», «γλυκὺς αἰών»)
4. (για πρόσωπα) ο αγαπημένος, ο ακριβός («μάνα μου γλυκιά», «γλυκεῑα μᾱτερ», «τέκνον γλυκύτατον»)
5. (για ήχο ή μουσικό όργανο) ευχάριστος, μελωδικός
6. (για τον ύπνο) ο ατάραχος, αυτός που ξεκουράζει το σώμα
νεοελλ.
Ι. 1. (για τον άνεμο) απαλός, σιγανός
2. (για τον καιρό) ήπιος, ευχάριστος
3. (για ανθρώπους ή μέλη τού σώματος) όμορφος ή ευγενικός, ευπροσήγορος («γλυκά μάτια ή χείλη», «γλυκιά γυναίκα»)
4. (για λόγους) φιλικός, κατευναστικός, πειστικός
II. φρ.
1. «τής κάνω τα γλυκά μάτια» — τήν κοιτάζω με ερωτικές προθέσεις
2. «τόν πάω (ή πιάνω ή παίρνω) με το γλυκό» — τού συμπεριφέρομαι με ήπιο τρόπο
3. «τού γλυκού νερού» — χωρίς πραγματική αξία
III. το ουδ. ως ουσ.
1. το γλύκισμα
2. (ευφημ. για διάφορες ασθένειες) επιληψία, κοιλόπονος, δυσουρία, άνθραξ (φρ. α. «τόν έπιασε το γλυκύ του» — νευρίασε πολύ
β. κατάρα, «να σέ τινάξει το γλυκύ σου» — να πάθεις κρίση επιληψίας)
αρχ.
Ι. 1. ειρων. ο αγαθός, ο ανόητος («ὡς γλυκὺς εἶ»)
2. το αρσ. ως ουσ. είδος γλυκού κρασιού
3. (για τον Κύκλωπα) το μάτι
II. το θηλ. ως ουσ.
1. (ευφημ.) η χολή
2. η γλυκόριζα.
[ΕΤΥΜΟΛ. Πιθ. ο τ. γλυκύς αντί *δλυκύς, λόγω ανομοιώσεως τού -δ- προ τού -κ-. Σύμφωνα μ' αυτή την υπόθεση, η λ. συνδέεται προς το λατ. dulcis. To νεώτερο γλυκός προήλθε είτε με μεταπλασμό τού τ. γλυκύς κατά τα επίθετα σε -ος είτε αναλογικά προς το αντίθετό του πρικός «πικρός».
ΠΑΡ. γλυκάδι(ον), γλυκάζω, γλυκαίνω, γλυκίζω, γλυκύτητα (Α -της)
αρχ.
γλυκαίος, γλυκόεις, γλυκυμή, γλυκών
(αρχ.- μσν.) γλύκιος
νεοελλ.
γλυκά, γλυκάδα, γλυκάκιας, γλύκας, γλυκούλης, γλυκούτσικος.
ΣΥΝΘ. (Α' συνθετικό) βλ. γλυκο-].

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужно решить контрольную?

Look at other dictionaries:

  • γλυκός, -ιά, -ό — 1. αυτός που έχει γεύση όμοια με της ζάχαρης: Τα σταφύλια ήταν γλυκά. 2. μτφ., ευχάριστος, τερπνός: Με πλάνεψε με τα γλυκά φιλιά της. 3. (για πρόσωπα), μειλίχιος, γαλήνιος, πράος: Γνώρισα μια γλυκιά κοπέλα …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • ντόλτσε — και ντολτσίσιμο 1. επίρρ. μουσ. με γλυκιά, με γλυκύτατη ρυθμική αγωγή 2. φρ. «ντόλτσε βίτα» γλυκιά ζωή, καλοπέραση. [ΕΤΥΜΟΛ. Ο τ. ντόλτσε < ιταλ. dolce «γλυκός» < λατ. dulcis «γλυκός» Ο τ. ντολτσίσιμο < ιταλ. dolcissimo (υπερθετικός τού… …   Dictionary of Greek

  • άγλυκος — και ανάγλυκος, η, ο [γλυκός] 1. αυτός που δεν είναι αρκετά γλυκός ή δεν είναι καθόλου γλυκός 2. άνοστος, αηδιαστικός …   Dictionary of Greek

  • αδευκής — ἀδευκής, ές (Α) 1. ο μη γλυκός, δηλ. ο πικρός, ο οδυνηρός, ο σκληρός 2. απρόβλεπτος, απροσδόκητος, απρόσμενος. [ΕΤΥΜΟΛ. Αβέβαιης ετυμολ., όπως αβέβαιη είναι γενικά και η σημασία του. Η σημ. «μη γλυκός, πικρός» οδηγεί σε ετυμολ. από ἀ στερητ. +… …   Dictionary of Greek

  • ανάγλυκος — η, ο 1. ο λίγο γλυκός, υπόγλυκος, άγλυκος 2. αυτός που περιέχει πολύ νερό, νερουλός 3. ο επιτηδευμένα και άχαρα γλυκός στους τρόπους, άνοστος. [ΕΤΥΜΟΛ. < ανα * + γλυκός. ΠΑΡ. αναγλυκώνω] …   Dictionary of Greek

  • γλυκερός — ή, ό (AM γλυκερός, ά, όν) 1. γλυκός, ευχάριστος στη γεύση 2. (για δέντρα) αυτός που κάνει γλυκούς, εύγευστους καρπούς 3. εκείνος που προκαλεί ευχαρίστηση, ο τερπνός (α. «γλυκεραῑς εὐναῑς», Πίνδ. β. «γλυκερή λιγοθυμιά», Κρυστάλλης) 4. ο ποθητός (α …   Dictionary of Greek

  • ηδύς — εία, ύ (Α ἡδύς, δωρ. τ. ἁδύς, εῑα, ύ, στον Όμ. το θηλ. και ἡδύς [μόνο μία φορά], ιων. θηλ. ἡδέα, δωρ. θηλ. ἁδέα) 1. γλυκός, ευχάριστος στις αισθήσεις, κυρίως στη γεύση, στην όσφρηση και στην ακοή («ἡδύ δεῑπνον», Ομ. Οδ.) 2. (κατ επέκτ. και για… …   Dictionary of Greek

  • Modern Greek grammar — Main article: Modern Greek The grammar of Standard Modern Greek, as spoken in present day Greece and Cyprus, is basically that of Demotic Greek, but it has also assimilated certain elements of Katharevousa, the archaic, learned variety of Greek… …   Wikipedia

  • γλυκάζω — (AM γλυκάζω) [γλυκύς] δίνω σε κάτι γλυκιά γεύση μσν. νεοελλ. 1. παρέχω σε κάποιον αίσθημα γλυκύτητας 2. έχω γλυκιά γεύση, είμαι γλυκός 3. (μτχ. παθ. παρακμ.) γλυκασμένος, η, ο γλυκός, ήπιος …   Dictionary of Greek

  • γλυκαίνω — (AM γλυκαίνω) Ι. 1. καθιστώ κάτι γλυκό 2. προξενώ το αίσθημα τής γλυκύτητας 3. γίνομαι γλυκός 4. μαγεύω γοητεύω μσν. νεοελλ. 1. ευφραίνω, προξενώ ευχαρίστηση 2. ανακουφίζω, καταπραΰνω («γλυκαίνω τον πόνο») 3. δίνω σε κάποιον χαρά 4. γίνομαι ήπιος …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”